Այս նյութում կպատմենք «Հանուն կրթության. եզդի կանանց ու աղջիկների կրթական իրավունքի խթանում» ծրագրի մասին:
«Արմավիրի զարգացման կենտրոն» հասարակական կազմակերպությունը Արմավիրի մարզի Ակնալիճ, Արտաշար, Զարթոնք, Նալբանդյան և Նոր Արտագերս համայնքներում իրականացնում է «Հանուն կրթության. եզդի կանանց ու աղջիկների կրթական իրավունքի խթանում» ծրագիրը, որի նպատակն է կանխել խտրականությունը Հայաստանի եզդի փոքրամասնության խոցելի խումբ կազմող աղջիկների և կանանց նկատմամբ՝ խթանելով նրանց կրթության իրավունքի իրացումը, ամրապնդելով մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների նկատմամբ հարգանքը:
| Մի փոքր նախապատմություն Եզդի համայնքի ներկայացուցիչ աղջիկների և կանանց կրթության իրավունքի իրացման խոչընդոտների մասին ՀԿ-ն բարձրաձայնել է դեռևս 2017 թվականին, երբ ազգությամբ եզդի կամավոր Ուսո Հաջի Նադոյանը երիտասարդական ծրագրի ժամանակ, որպես համայնքային խնդիր, ներկայացրեց նաև այս իրողությունը: Թեմայի վերաբերյալ ԱԶԿ ՀԿ-ն իրականացրեց ծրագրեր, որոնց որպես աշխատակից ու փորձագետ ներգրավվեց նաև Ուսոն: Արդեն 2018 թվականին Հայաստանում ԱՄՆ դեսպանատան, Եվրոպական միության, ՄԱԿ-ի հայաստանյան ներկայացուցչության, Եվրոպայի խորհրդի, Հայաստանում Շվեդիայի դեսպանատան կողմից իրականացվող ամենամյա Համընդհանուր իրավունքների մրցանակաբաշխության ժամանակ Ուսո Հաջի Նադոյանը արժանացավ «Ներառականության խթանում» մրցանակին՝ եզդի համայնքի երիտասարդների համար հավասար հնարավորություններ ստեղծելու և կանանց ու աղջիկների ուսման կարևորությունը բարձրաձայնելու գործին բացառիկ նվիրվածության համար: Ահա այսպես ՀԿ-ն սկսեց իր գործունեությունը եզդի ազգային փոքրամասնության խնդիրների առնչությամբ, ու մինչ օրս էլ այդ խնդիրները մեր կիզակետում են: |
«Հանուն կրթության. եզդի կանանց ու աղջիկների կրթական իրավունքի խթանում» ծրագրի թիրախային խմբում ներառված են եզդի ազգի ներկայացուցիչները՝ 13-16 տարեկան աղջիկներ, ծնողներ, ինչպես նաև դպրոցների ուսուցիչներ:
Մենք ցանկանում ենք բազմակողմանի ուսումնասիրել այն հանգամանքը, թե ինչու ՀՀ-ում բնակվող եզդի ազգային փոքրամասնության ներկայացուցիչ շատ աղջիկներ դուրս են մնում պարտադիր կրթական համակարգից, ու ինչպես և ովքեր կարող են ազդեցություն ունենալ խնդրի կարգավորման վրա՝ չոտնահարելով նաև ազգային փոքրամասնության մշակութային և կրոնական առանձնահատկությունները: Միայն այս հարցերին համապարփակ պատասխան ունենալը կնպաստի խնդրի կարգավորման ուղղությամբ արդյունավետ մեխանիզմներ մշակելուն և դրանք իրաչափ կիրառելուն:
Teach For Armenia ծրագրի շրջանավարտը աշխատել է Արմավիրի մարզի Ֆերիկ և Արտաշար համայնքերի դպրոցներում: Հայաստանի մանկավարժահոգեբանական աջակցման կենտրոնում Աշխատել է որպես ուսուցիչների վերապատրաստող, մենթոր:
Այժմ աշխատում է Հայաստանի Հանրային Ռադիոյում՝ որպես եզդիերեն բաժնի լրագրող: Անդամակցում է նաև «Սինջար» եզդիների ազգային միավորում ՀԿ-ին:
Համայնքային հանդիպումներ
Կրթության իրացման խոչընդոտներին առաջինը բախվում են հենց հանրակրթական հաստատությունները: Դպրոցների հետ ակտիվ համագործացությունը այս ծրագրի կարևոր մասն է կազմում, քանի որ նրանք են համախմբում համայնքի այն ներկայացուցիչներին, ովքեր ծրագրի թիրախն են կազմում:
երազել
Չնայած այն իրավական կարգավորմանը, որ հանրակրթությունը ՀՀ-ում պարտադիր է, որոշ ծնողներ արգելում են աղջիկներին դպրոց հաճախել իներորդ դասարանից հետո:
Ոգևորող է այն փաստը, որ ծնողների և աշակերտների շրջանում կան այնպիսիք, ովքեր կարևորում են կրթությունը, հետաքրքրված են շարունակական կրթության հեռանկարով:
լուսանկարների ցուցահանդես
Եվ որպեսզի կարևորվի անգամ երազելը, և ծնողին ու հասարակությանը տեսանելի լինի նաև եզդի աղջկա երազանքը, մենք կազմակերպեցինք լուսանկարների ցուցահանդես՝ «Ի՞նչ եմ երազում դառնալ» թեմայով:
քննարկումներ
Եվ որպեսզի բոլոր շահագրգիռ կողմերին հնարավորություն ընձեռնվի ներկայացնել իրենց կարծիքները և լուծման՝ իրենց կողմից նախանշված ուղիները, ԱԶԿ ՀԿ-ն ծրագրի շրջնակներում իրականացրեց նաև կլոր սեղան ֆորմատով քննարկումներ՝ ծրագրի մեկնարկին, ընթացքում և ավարտին:
«դուք պատասխան կտա՞ք, եթե մեր աղջկան փախցնեն»: Իսկ փախցնելը, ցավոք, բավականին տարածված երևույթ է եզդի ազգի ներկայացուցիչների շրջանում:
Կրթական խնդիրների ներքո նաև ներկայացվում են հայոց լեզվի իմացությունը՝ որպես հաղորդակցման խոչընդոտ, և սեզոնային աշխատանքները:
- Աշխատանք ընտանիքներում՝ կրթությունն արժևորելու և երեխային այդ ոգով դաստիարակելու հեռանկարով,
- Պետական քաղաքականության լիարժեք իրացում, որը ենթադրում է վաղաժամ ամուսնությունների դեպքում պատասխանատվություն,
- Ուսուցիչների վերաբերմունքի փոփոխություն, նրանց կողմից եզդի աղջիկներին մշտական աջակցություն,
- Հոգևոր առաջներդների և ազգում հեղինակություն վայելող մարդկան ներգրավում՝ որպես ազդեցության լծակ,
- Հանրային իրազեկման արշավների իրականացում, խնդրի անընդհատ վերհանում ու արծարծում:
Լիահույս ենք, որի ծրագրի շրջանակներում իրականացված գործողությունները կունենան իրենց նախանշված ազդեցությունը և կնպաստեն եզդի կանանց ու աղջիկների՝ կրթության իրավունքի իրացմանը՝ յուրաքանչյուրին ընձեռելով առաջ գնալու, իրենց նպատակներն ու երազանքները կյանքի կոչելու հույս ու լիիրավ հնարավորություն:
